In de voorjaarsnota 2022 is opgenomen dat het kabinet de fiscale oudedagsreserve (FOR) wil afschaffen met ingang van 1 januari 2023. De FOR is een faciliteit die alleen door ondernemers onder voorwaarden kan worden toegepast. Een ondernemer die alleen winst uit onderneming geniet kan geen gebruik maken van een pensioenregeling. In plaats hiervan kan een ondernemer gebruik maken van de FOR. Een ondernemer die gebruik maakt van de FOR kan in een jaar een deel van de winst doteren (toevoegen) aan de FOR. Deze dotatie levert direct een fiscaal voordeel op. De fiscale winst wordt verlaagd en er is minder inkomstenbelasting verschuldigd. De kanttekening hierbij is dat een vrijval (uitkering) op een later tijdstip weer belast is met inkomstenbelasting. We merken in de praktijk dat ondernemers die een FOR hebben opgebouwd er soms vanuit gaan dat er ergens een pensioenpotje is…… In deze blog zullen we aandacht besteden aan de FOR en enkele aandachtspunten en mogelijkheden benoemen.

Wat is nu de FOR? De FOR is een vorm van uitstel van betalen van inkomstenbelasting. Als een ondernemer in een jaar doteert aan de FOR dan betaalt de ondernemer minder inkomstenbelasting. Uiterlijk op het moment van staken (stoppen) van de onderneming wordt de opgebouwde FOR opgeheven en valt het saldo vrij in de winst. Op dat moment is inkomstenbelasting verschuldigd.

Wat zijn de voordelen van de FOR?

• Het belangrijkste voordeel is hierboven al beschreven, namelijk het uitstellen van betalen van inkomstenbelasting.
• Een ander voordeel kan zijn dat door verlaging van de winst er meer recht is op bijvoorbeeld heffingskortingen, toeslagen, lagere drempel bij aftrekposten etc.

Wat zijn de nadelen van de FOR?

• Wij vinden het grootste nadeel dat er een belastingclaim rust op de opgebouwde FOR. We merken regelmatig dat ondernemers of niet meer weten/herinneren wat de FOR exact inhoudt of dat ze niet correct zijn geïnformeerd. Niet elke ondernemer heeft bij vrijval van de FOR voldoende liquiditeiten om de “extra” inkomstenbelasting te betalen, laat staan dat de ondernemer het saldo aan liquiditeiten beschikbaar heeft om het saldo van de FOR af te storten in een lijfrente- of bankspaarproduct.
• De kans bestaat dat de FOR geen belastingvoordeel oplevert. Zo is het mogelijk dat een ondernemer de dotatie(s) aan de FOR tegen een relatief laag tarief in aftrek heeft genomen en dat de vrijval van de FOR (gedeeltelijk) belast is tegen een relatief hoog tarief.

Het doteren aan de FOR is een keuze. Een ondernemer mag elk jaar opnieuw kiezen of er wel of geen gebruik wordt gemaakt van het doteren aan de FOR. Zolang de definitieve aanslag inkomstenbelasting nog niet is opgelegd, heeft de ondernemer de mogelijkheid om te doteren aan de FOR. Ook als de ondernemer in zijn aangifte inkomstenbelasting heeft gekozen om niet te doteren aan de FOR, dan kan er later nog op deze keuze worden teruggekomen.

Als een ondernemer besluit om in een jaar een dotatie te doen aan de FOR, dan moet er worden voldaan aan bepaalde voorwaarden, namelijk:

1. hij (of zij) moet ondernemer zijn;
2. hij moet in het jaar van doteren voldoen aan het urencriterium en
3. bij aanvang van het jaar van doteren mag de AOW-gerechtigde leeftijd nog niet zijn bereikt.

De hoogte van de dotatie bedraagt 9,44% (percentage 2022) van de winst uit onderneming met een maximum van € 9.632. Er is geen keuze hoeveel wordt gedoteerd. Het is wel of niet doteren, ook als een lagere dotatie fiscaal beter uit zou komen. Er geldt nog een maximum met betrekking tot de dotatie aan de FOR. De dotatie aan de FOR is ten hoogste het bedrag waarmee het fiscale ondernemingsvermogen op het einde van het boekjaar de FOR bij het begin van het boekjaar te boven gaat. Er kunnen nog specifieke omstandigheden voordoen, zoals bij staking of terugkeer uit de besloten vennootschap, maar die laten we in deze blog buiten beschouwing.

Naast het doteren van de FOR kan er sprake zijn van een vrijval van de FOR. Het is niet toegestaan om de FOR zomaar (gedeeltelijk) vrij te laten vallen. De opgebouwde FOR kan worden afgebouwd als er een bedrag wordt betaald voor een lijfrente- of bankspaarproduct. De vrijval is gelijk aan de betaalde premies lijfrente of banksparen. Als de premies worden betaald voor 1 juli van het volgend jaar, dan mag de opgebouwde FOR direct weer worden afgebouwd.

Naast het vrijvallen van de FOR als gevolg van het betalen van premies lijfrente of banksparen, is er sprake van een verplichte vrijval. Er is sprake van een verplichte vrijval als er onvoldoende ondernemingsvermogen is, maar dan moet er ook worden voldaan aan een tweede voorwaarde namelijk:

1. of er is sprake van staking van de onderneming;
2. of de ondernemer heeft op 1 januari van het jaar de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt;
3. of de ondernemer voldoet in het jaar én in het voorgaande jaar niet meer aan het urencriterium.

Dus zolang het ondernemingsvermogen hoog genoeg is, dan hoeft de FOR niet vrij te vallen, maar als dat wel het geval is dan valt de FOR vrij voor zover de FOR het ondernemingsvermogen overstijgt.

De FOR valt ook vrij wanneer de ondernemer komt te overlijden. Ook dan moet er worden afgerekend over de stand van de FOR. De opgebouwde FOR wordt bij de winst uit onderneming opgeteld. Als de partner de onderneming voortzet dan bestaat er een mogelijkheid om niet af te rekenen. De partner neemt de FOR over van zijn of haar overleden partner. De partner moet hiervoor een verzoek indienen bij de aangifte inkomstenbelasting.

De FOR kan een faciliteit zijn die een fiscaal voordeel voor de ondernemer kan opleveren. Voor dit jaar en eventueel nog eerdere belastingjaren is het mogelijk om nog gebruik te maken van de FOR. De verwachting is dat de FOR per 1 januari 2023 zal worden afgeschaft. De tot die datum opgebouwde FOR zal waarschijnlijk nog op basis van de hierboven benoemde regels worden afgewikkeld. Of het (nog) verstandig is om te doteren aan de FOR is niet eenvoudig te beantwoorden en afhankelijk van de situatie. Laat u vooral goed adviseren over de FOR. Wij kunnen u hierbij als ondernemer natuurlijk ook adviseren onder het genot van een STERK kopje koffie. Een afspraak inplannen kan door te bellen met 076 205 0902 of door het contactformulier in te vullen.